Merhaba sevgili okurlar! Bugün sizlere kan alımı öncesi ve sonrasında hastaların nasıl hazırlanması gerektiği hakkında bilgi vermek istiyoruz. Kan alımı, bir laboratuvar prosedürü olup hastaların bilgilendirilmiş onamını gerektirir. Bu nedenle, her adımda hastaların doğru bilgilendirilmesi ve talimatların verilmesi büyük önem taşır. İşte kan alımıyla ilgili bazı önemli noktalar:

Kan Alımından Önce Hastaların Hazırlanmasıyla İlgili Kendilerine Verilecek Bilgi ve Talimatlar

Hasta üzerinde uygulanan bütün prosedürler hastanın bilgilendirilmiş onamını gerektirir. Hasta doktor istemi ile laboratuvara gelmişse önce yapılacak işlemlerle ilgili bilgilendirilir. İnvaziv işlemlerde yapılan bilgilendirme sonrasında LBYS’de kayıt altına alınır. Anlaşmalı kurumlardan alınan numuneler laboratuvara geldiğinde hastanın Numune Alma El Kitabı’ndaki bilgiler ve öneriler doğrultusunda bilgilendirildiği ve onayının alındığı kabul edilir.

Kan numunesi hasta kolundaki bir toplardamardan (venden) alınır. Elastik bir bandaj hastanın dirseğinin üzerine uygulanır. Bu esnada bir basınç hissedilebilir. İğnenin girişi esnasında hiçbir şey hissedilmeyebilir veya geçici bir acı hissedilebilir, bu nedenle hastaya bilgi verilmelidir.

Kan Alımında Oluşabilecek Riskler

• Hastaya yapılacak işlemi açıklayıp, venden kan numunesi alınırken küçük de olsa hematom gelişebileceği, hafif ağrı hissedilebileceği, baş dönmesi yaşanabileceği belirtilmelidir. Çok düşük oranda problem gelişme riski bulunduğu söylenmelidir.
• İğnenin giriş yerinde küçük bir zedelenme gelişebileceği, bu zedelenme riskinin kan alımından sonra birkaç dakika süreyle basınç uygulanarak giderilebileceği belirtilmelidir.
• Nadir durumlarda kan alımından sonra ven şişebilir. Bu problem flebit olarak adlandırılır. Bu durum gelişirse günde birkaç defa ılık kompres uygulanarak tedavi edilebileceği söylenmelidir.
• Kanama bozukluğu olan kişilerde kan alınan yerden devam eden bir kanama gözlenebilir.
• Aspirin, varfarin (kumadin) ve diğer kanı sulandırıcı ilaçlar kanamaya yol açabilir. Kanama veya pıhtılaşma problemleri varsa veya kanı sulandırıcı ilaç kullanılıyorsa kan alımından önce doktora bilgi verilmesi gerektiği söylenmelidir.
• Hasta, kan verme işlemi esnasında daha önceden bayılma hikayesi belirttiyse, hasta sedyeye yatırılıp ayakları 30 cm yukarıda olacak şekilde pozisyon verilerek kan alınır. Kan tüplere alınırken vakum eksikliği veya ven kollapsı nedeniyle ikinci bir defa kan alma işlemi gerekebileceği belirtilmelidir.

Kan Almadan Önce Bulundurulması Gereken Malzemeler

• Deri dezenfeksiyonu: %70’lik alkol (izopropil alkol, etanol) veya %10’luk povidon iyot, swablar, gazlı pedler, yara bandı.
• Tek kullanımlık lateks eldivenler.
• Turnike, adaptör, iğne uçları veya tek kullanımlık şırıngalar.
• Hasta barkodu, etiketler ve kalem.

Kan Alma İşlemi

• Kan alma işleminden önce eller iyice yıkanmalıdır.
• Hastanın kimliği doğrulanmalıdır. Bunun için hastanın kimlik kartı görülebilir.
• Kan alma tüplerine uygun kapak ve tüp içeriğine göre tanımlı hasta barkodları yapıştırılmalıdır.
• Hasta rahat bir pozisyonda sandalyede veya koltukta oturmalı, kolunu düz bir şekilde uzatmalı ve kolluğa yerleştirmelidir. Kol dirsekten bükülü olmamalıdır.
• Oturarak, yatarak ve ayakta durarak kan alma pozisyonları sonuçları etkiler. Biyokimya ve hematolojik ölçümler çoğunlukla etkilenir. Yatarak ve oturarak pozisyon arasındaki fark %5-15’tir.
• Kan almamalı olan bölgeler: Büyük yaralı veya hematomlu kol, mastektomili kadınlarda memenin alındığı taraf, iyileşmekte olan yanık alanları. Hematom bölgesinden alınan numuneler hatalı test sonuçlarına yol açabileceği için, başka bir ven bölgesi mevcut değilse numune hematomun alt kısmından alınmalıdır.
• Kan alınacak miktara dikkat edilmelidir. İstenen testlere göre uygun sayıda ve türde tüp ve uygun iğne seçilmeli ve hazırlanmalıdır. En sık